Պատմություն

Թուրքմենչայի Պայմանագիր

Թուրքմենչայի Պայմանագիրը 1828 ստորագրվել է Ռուսաստանի և  Պարսկաստանի  միջև փետրվարի 10-ին, Պարսկաստանի   Թուրքմենչա գյուղում՝ 1826-1828  թթ. ռուս–պարսկական պատերազմներին վերջ տալու համար։

1828 թ. Թուրքմենչայի պայմանագիրը կնքվել է Ռուսաստանի և Իրանի միջև՝ նշանավորելով 1826-1828 թվականների ռուս-պարսկական պատերազմի ավարտը։ Պայմանագիրը ստորագրվել է փետրվարի 21 -ին Թուրքմենչայ գյուղում  Թավրիզի  մերձակայքում։ Ռուսական կողմից այն ստորագրել է Իվան Պասկևիչը , Պարսկաստանի կողմից՝ արքայազն Աբաս-Միրզան։ 

Կետերը`

Պայմանագրի 4-րդ հոդվածի համաձայն՝ Իրանը հանձնում է  Երևանը  և այսօր  Ադրբեջանի մաս կազմող՝  Նախիջևանը,Թալիշը , Օրդուբադը և Արրան նահանգի  Մուղան շրջանները Ռուսաստանին, ինչպես նաև այն շրջանները, որ Ռուսաստանին էր հանձնել  Գյուլիստանի  պայմանագիր  ընթացքում։

Արաքսն է նոր սահմանը Իրանի և Ռուսաստանի միջև, «Արարատ ղալայից մինչև  Աստարա -ի գետի ելանցքը։

Պայմանագրի 6-րդ հոդվածի համաձայն՝ Իրանը խոստացավ Ռուսաստանին վճարել 10 քորուր ոսկի (1828 թ. արժույթով)։

Պայմանագրի 8-րդ հոդվածի համաձայն՝ պարսկական նավերը կորցնում են իրենց իրավունքները  Կասպից  ծովում և իր ափերին շրջելու, որը տրվում է Ռուսաստանին։

Իրանը ճանաչում է կապիտուլյացիայի իրավունքներ Պարսկաստանում գտնվող ռուսերի համար։

Պայմանագրի 10-րդ հոդվածի համաձայն՝ Ռուսաստանը շահում է իր հյուպատոսարան պատվիրակներին Պարսկաստանում այլուր ուղարկելու իրավունքը։

Պայմանագրի 13-րդ հոդվածի համաձայն՝ պատերազմի գերիների փոխանակում։

Պայմանագրի 10-րդ հոդվածի համաձայն՝ Պարսկաստանը ուժադրված է տնտեսական պայմանագրեր կնքել Ռուսաստանի հետ՝ ինչպես որ Ռուսաստանը կոնկրետացնի։

Պայմանագրի 7-րդ հոդվածի համաձայն՝ Ռուսաստանը խոստանում է աջակցել Աբբաս Միրզային որպես Պարսկաստանի թագաժառանգը Ֆաթհալի Շահի մահից հետո։

Պարսկաստանը պաշտոնապես ներողություն է խնդրում իր կողմից  Գյուլիստանի պայմանգրի  համաձայնությունների խախտման համար։

Պայմանագրի 15-րդ հոդվածի համաձայն՝  Ֆաթհալի Շահը  խոստանում է հյուսիսարևմտյան շրջանում որևէ խանությունների անջատման շարժունմերը չհալածել։