Պատմություն

1826 թ. հուլիսին Աբաս–Միրզայի 60–հազարանոց բա­
նակը, խախտելով Գյուլիստանի պայմանագիրը, ներ­
խուժեց Արցախ։Հուլիսի 26–ին պարսկական զորքերը պաշարեցին
Շուշիի բերդը։ Շուշիի պաշտպանությունը տևեց 47 օր, և
կարևոր նշանակություն ունեցավ պատերազմի հետա­
գա ընթացքի համար։Իսկ 1826 թ. սեպ­
տեմբերի 3–ին Շամքորի մոտ հայ նշանավոր գեներալ
Վ. Մադաթովի 2–հազարանոց ջոկատը ջախջախեց
պարսկական 10–հազարանոց զորամասը։ Սեպտեմբերի 13–ին Ելիզավետպոլի (Գանձակ)
մոտ տեղի ունեցած ավելի մեծ ու վճռական ճակատա­
մարտում ռուսական զորքերը նոր հարված հասցրին
Աբաս–Միրզայի բանակին և դուրս շպրտեցին գրավված
շրջաններից։ 1827 թ. գարնանը Թիֆլիսում ձևա­
վորվեց հայ կամավորական առաջին ջոկատը, որը
կազմված էր ավելի քան 100 մարդուց։Լոռի–Փամբակում ճանաչում ձեռք բերեցին
Մարտիրոս Վեքիլյանի, Շամշադինում՝ Գրիգոր Մա­
նուչարյանի ջոկատները։1827 թ. գարնանից ռուսական զորքերը գեներալ
Իվան Պասկևիչի հրամանատարությամբ ռազմական
գործողություններ ծավալեցին Երևանի և Նախիջևանի
խանությունների սահմաններում։