Ֆիզիկա♛

Ճնշում

Ուժի ազդեցության արդյունքը կախված է ոչ միայն դրա մոդուլիս, այլև այն մակերևույթիմակերեսից, որին ուղղղահայաց ազդում է ուժը:

Այն մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդմակերևույթի մակերեսին կոչվում է ճնշում:

Ճնշում= ուժ/մակերես———–>p=F/S

F-մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժը
S=մակերևույթի մակերեսը

P-ճնշում

Եթե S1=S2, ապա F1 > F2 դեպքում P1=P2

II Եթե F1=F2, ապա S1 < S2 դեպք P1>P2

Որպես ճնշման միավոր ընդունված է մեկ պասկալը, ի պատիվ ֆրանսիացի գիտնական ԲլեզՊասկալի:

Որպես ճնշման միավոր ընդունում են այն ճնշումը, որը գործադրում է մեկ Ն ուժը 1մ3 մակերեսովմակերևույթին ուղղահայաց ազդելով:

Մեկ Պա ճնշում է գործադրում 100գ. Զանգվածով կշռաքարը՝ ուղղահայաց ազդելով 1մ2 մակերեսիվրա:

Մոտավորապես մեկ Պա ճնշում է գործադրում տետրի թուղթը՝ ձեռքի ափին:

Ճնշման կիրառությունները

Կենսաբանության մեջ.

Ա. Զույգ կճկաղավոր կենդանիների մոտ, ճահիճների կամ խոր ձյան վրա քայլելիս, կճղակներըբացվում են(հեռանում են իրարից): Դա մեծացնում է հենման մակերեսը և խիստ փոքրացնում էգործադրվող ճնշումը: Կենդանին չի խրվում ճահճի կամ ձյան մեջ:

Տեխնիկայում.

Ա. Անիվների փոխարինումը թրթուրավոր անիվներով, մեծացնում է հենման մակերեսը ևփոքրացնում է գետնի վրա մեքենայի գործադրած ճնշումը: Դրա հետևանքով մեքենան չի խրվումձյան կամ ճահիճների վրայով շարժվելիս:

Բ. Տներ կառուցելիս հիմքերը լայն են անում, որի հետևանքով փոքրանում է ճնշումը գետնի վրա:

Ուժ

Ուժ, մեխանիկայում՝ նյութական մարմինների մեխանիկական փոխազդեցության չափն արտահայտող վեկտորական մեծություն։ Փոխազդեցությունը կարող է տեղի ունենալ կամ անմիջական հպման (միմյանց սեղմված մարմինների ճնշում, շփում), կամ էլ փոխազդող մարմինների ստեղծած դաշտերի (ծանրության դաշտ, էլեկտրամագնիսական դաշտ) միշոցով։

ժամանակի յուրաքանչյուր տվյալ պահին մարմնի վրա ազդող ուժը որպես վեկտոր բնութագրվում է մոդուլով, տարածության մեջ ուղղությամբ և կիրառման կետով։ Այն ուղիղը, որով ուղղված է ուժը, կոչվում է ուժի ազդման գիծ։ Եթե մարմինը կարելի է դիտել որպես չդեֆորմացվող (բացարձակ պինդ), ապա կարելի է համարել, որ ուժը կիրառված է իր ազդման գծի ցանկացած կետում։

Ուժի չափման միավորներ Խմբագրել

Ուժի չափման միավորներն են 1 նյուտոնը, որը հավասար է 1 կգ զանգվածին 1 մ/վրկ² արագացում հաղորդող ուժին, ինչ պես նաև 1 դինը, որը հավասար է 10−5 նյուտոնի, կամ 1 կգ ≈ 9, 81 նյուտոնի։

Ֆիզիկա

Ֆիզիկան գիտության բնագավառ է, որնուսումնասիրում է Տիեզերքում գործող հիմնականուժերն ու օրենքները, բացատրում նյութի և էներգիայիհատկությունները, հետազոտում ատոմի մեջ գտնվողմանրագույն մասնիկներից մինչև մեր Տիեզերքիառաջացման հետ կապված երևույթները:

Հունարեն «ֆիզիկա» բառը նշանակում էբնություն: Ֆիզիկոսներն զբաղվում են գրեթե մինչևբացարձակ զրո աստիճանի սառը և աստղի միջուկիջերմաստիճանի գերտաք նյութերում տեղի ունեցողերևույթներով, ուսումնասիրում են, թե ինչպես ենշարժվում էլեկտրոնները, հոսում հեղուկները, ինչպեսէ էներգիան փոխարկվում մի տեսակից մյուսի ևբազմաթիվ այլ երևույթներ:

Ֆիզիկայի խնդիրը բնության ընդհանուր օրենքներըբացահայտելն է, դրանց միջոցով բնության մեջ տեղիունեցող երևույթները բացատրելն ու  մարդկությանըծառայեցնելը:

Գիտական ֆիզիկայի հիմքերը դրվել են XVII դարում՝Գալիլեո Գալիեյի աշխատանքներով: Նա առաջինգիտնականն էր, որը ֆիզիկական մարմինների ուերևույթների վարքը բացատրելու համար կարևորեցբնության փորձնական ուսումնասիրությունը:Գ.Գալիլեյն ապացուցեց, որ մարմինների անկմանժամանակը կախված չէ նրանց զանգվածից: Դաբնության` փորձնական ճանապարհով հաստատվածկարևորագույն օրենքներից առաջինն էր: Գ.Գալիլեյիու նրա ժամանակակիցների՝ Յո. Կեպլերի, ՌենեԴեկարտի, Քրիստիան Հյուգսենի և ուրիշներիաշխատանքներն ընդհանրացրեց Իսահակ Նյուտոնըը՝ստեղծելով դասական մեխանիկան: Նահայտնագործեց տիեզերական ձգողության օրենքը,ցույց տվեց, որ առաջին հայացքից միմյանց հետ կապչունեցող երևույթները (այն, որ բոլոր մարմիններն,անկախ  զանգվածից, Երկրի վրա ընկնում են միևնույնժամանակահատվածում, նույն երկարության բոլորճոճանակները, անկախ զանգվածից, տատանվում ենմիակերպ, Լուսինը՝ Երկրի, իսկ Երկիրն Արեգակիիշուրջը պտտվում են անփոփոխ ուղեծրերով) այդ նույնօրենքի հետևանքներն են: Ի. Նյուտոնի այդտեսությունում ձևակերպվեցին նաև բացարձակտարածության ու բացարձակ ժամանակիգաղափարները:

XVII դարի 1-ին կեսից սկսեց զարգանալ գազերիտեսությունը: XVIII դարում ֆիզիկոսներն սկսեցինավելի լավ պատկերացնել, թե ինչ են ջերմությունն ուլույսը, փորձեր կատարեցին էլեկտրականության ևմագնիսականության դեռևս խորհրդավոր ուժերի հետ:Էլեկտրականության և մագնիսականության հիմնականօրենքները XIX դարում հայտնաբերեցինՄայքլ Ֆարադեը,Ջեյմս Մաքսվելը և ուրիշներ: XIXդարի վերջին գիտնականներն առաջին անգամդիտարկեցին ճառագայթաակտիվությունն ուներատոմային մասնիկները: Քվանտայինպատկերացումների հիմքը դրեց Մաքս Պլանկը՝ենթադրելով, որ էլեկտրամագնիսական ճառագայթմանէներգիան ընդունում է ընդհատուն արժեքներ:

XX դարի սկիզբը նշանավորվեց նոր, հրաշալիֆիզիկական գաղափարների, այդ թվում՝ԱլբերտԱյնշտայնի հարաբերականության տեսության ի հայտգալով: Այդ առաջընթացը հանգեցրեց տարածությանու ժամանակի նոր ըմբռնման:

1930-50-ական թվականներին ստեղծվել էէլեկտրամագնիսական երևույթների քվանտայինտեսությունը՝ քվանտային էլեկտրադինամիկան: 1950-ական թվականներին ձևավորվել է տարրականմասնիկների ֆիզիկան, որը հետազոտում է նյութիկառուցվածքի առանձնահատկությունները՝տարրական մասնիկների մակարդակով:

Նյութերի հատկությունները

Բնութագրող հատկանիշներ են ,որոնցով նյութերընմանվում են կամ տարբերվում են իրարից, կոչվում ենհատկություններ։

Հատկությունները լինում են ֆիզիկական, քիմիական ևֆիզիոլոգիկական։

Ֆիզիկականը, որը կարելի է դիտարկել, նկարագրել ևչափել։ Դրանք են՝ ագրեգատային վիճակը, գույնը,համը, հոտը լուծելիությունը ջրում, հալման, եռմանջերմաստիճանը, նյութի խտությունը ևպլաստիկությունը, ջերմաէլեկտրականհաղորդականությունը։

Նյութի քիմիական հատկություններն են այդ նյութիփոխազդեցությունը այն նյութերի հետ ևֆիզիոլոգական նյութի հատկությունը դա նյութիազդեցությունն է կեդանի օրգանիզնների։

1.Ի՞նչ է բնություն։

Բնությունը այն ամենն է ինչը շրջապատում է մեզ։

2.Ի՞նչ է բնության երևույթներ։

Բնության մեջ կատարվող փոփոխությունները կոչվումեն բնության երևույթներ։

3.Ի՞նչ է նշանակում ֆիզիկա։

Ֆիզիկա բառը առաջացել է հին Հունարենից, ֆյուզիսբառից, որը նշանակում է բնություն։

4. Ի՞նչ է ուսումնասիրում ֆիզիկան։

Ֆիզիկան ուսումնասիրում է ջերմային, լուսային,էլեկտրական, մագնիսական, միջուկային, ատոմայինև այլ երևույթներ, սրանք ֆիզիկական երևույթներիտեսակներ են։

5. Բերեք ֆիզիկական երևույթների օրինակներ։

Փայտի այրումը, կապարի հալվելը, ջրի սառչելը, ևայլն։ Այս երևույթների տեսակը, կոչվում է ջերմայիներևույթ։ Ուրիշ օրինակներ են, լույսի առկայությունըսենյակում, ծիածանը օդում, և այլն։ Այս երևույթներիտեսակը լուսային երևույութն է։

6. Ի՞նչ է ֆիզիկական մարմինը։

Բնության մեջ ամեն շոշափվող մարմինները կոչվումեն ֆիզիկական մարմիններ։

7. Ի՞նչ է նյութը։ Բերեք օրինակներ։

Այն ինչից բաղկացած են ֆիզիկական մարմինները,կոչվում են նյութեր։

Օրինակ՝ սեղանը, սեղանը մարմին է, իսկ սեղանինյութը փայտն է, կամ ապակին, ապակու նյութըավազն է և ուրիշ նյութեր։

8. Ի՞նչ է մատերիան։

Այն ամեն ինչը, ինչ գոյություն ունի տիեզերքում,օրինակ՝ մոլորակները, երկնային մարմկնները,բույսերը և այլն, դրանք կոչվում են «մատերիա։»

9. Ո՞րն է ֆիզիկայի հիմնական խնդիրը։

Ֆիզիկայի հիմնական խնդիրն է, շրջակա աշխարհը ևայնտեղ տեղի ունեցող երևույթները բացատրելն է։